Σχέδια εργασίας για την ηλιακή ενέργεια: Ηλιακοί φούρνοι

Κατασκευή ενός ανοιχτού ηλιακού φούρνου, με πλαίσια ανακλαστήρων από μία χαρτόκουτα

Υλικά που χρειαζόμαστε

μια μεγάλη χαρτόκουτα, κάπως ψηλή με καλή ποιότητα κυματιστού χαρτονιού (τριπλό ή τετραπλό) αλουμινόχαρτο και αλουμινοταινία άσπρη κόλλα ξυλουργού και ταινία ψαλίδι ή/και κοπίδι χάρακα, μολύβι ή στυλό μερικές πέτρες για να στερεώσουμε και να στηρίξουμε τον ηλιακό φούρνο στο έδαφος

Ίσως, η πιο απλή ιδέα για την κατασκευή ενός ανοιχτού ηλιακού φούρνου με πλαίσια ανακλαστήρων είναι αυτή της κατάλληλα σκισμένης χαρτόκουτας. Εκείνο που χρειάζεται να κάνουμε, είναι να βρούμε μια σχετικά ψηλή και φαρδιά χαρτόκουτα, να τη σχίσουμε με τον τρόπο που περιγράφουμε παρακάτω και να κολλήσουμε αλουμινόχαρτο σε όλες τις εσωτερικές επιφάνειες της αρχικής κούτας, προκειμένου να αποκτήσουν ανακλαστικές ιδιότητες. Έτσι, έχουμε ετοιμάσει ένα απλό, αλλά πολύ αποδοτικό ανοιχτό ηλιακό φούρνο, με πολύ χαμηλό κόστος, πιθανόν μικρότερο και από 3 ευρώ. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα για τον συγκεκριμένο τύπο φούρνου, διότι μας διευκολύνει να ξεκινήσουμε πειράματα και διερευνήσεις με τους ανοιχτούς ηλιακούς φούρνους, εφόσον μπορούμε να τον κατασκευάσουμε εύκολα με απλά και καθημερινά υλικά που υπάρχουν γύρω μας και μέσα στο σπίτι.

Τι θα κάνουμε
Χρειαζόμαστε μια σχετικά ψηλή χαρτόκουτα με ύψος (ΒΓ) μεγαλύτερο από το πλάτος (ΔΓ). Για παράδειγμα, η χαρτόκουτα που χρησιμοποιήσαμε εμείς είχε τις ακόλουθες διαστάσεις: ύψος (ΒΓ) 30 εκ., πλάτος (ΔΓ) 23 εκ., και μήκος (ΗΓ) 25 εκ., αλλά ενδέχεται να είναι και πολύ μεγαλύτερη. Κόβουμε τα γύρω πτυσσόμενα καπάκια από την πάνω μεριά της χαρτόκουτας. Έπειτα κόβουμε την κούτα κατά μήκος των ακμών (ΖΗ) και (ΗΓ). Κάνουμε το ίδιο και για τις απέναντι ακμές (ΕΘ) και (ΘΔ) [βλ. σειρά εικόνων παρακάτω].

Η χαρτόκουτα ξεδιπλώνεται και σχηματίζει ένα «Τ» με 5 ορθογώνια παραλληλόγραμμα. Τα γράμματα που εμφανίζονται δύο φορές αντιστοιχούν σε δύο σημεία, που ήταν ένα πριν από το κόψιμο της κούτας. Εάν το χαρτόνι της κούτας είναι λεπτό, ενισχύουμε την επιφάνεια (ΓΔΘΗ) κολλώντας 2-3 κομμάτια χαρτόνι. Έτσι μονώνεται η βάση του φούρνου μας πάνω στην οποία θα τοποθετηθεί το μαγειρικό σκεύος. Έπειτα κολλάμε αλουμινόχαρτο μόνο από τη μία μεριά και στις 5 πλευρές της ξεδιπλωμένης κούτας. Προσέχουμε να κολλήσουμε το αλουμινόχαρτο στα χαρτόνια από τη μεριά που δεν είναι γυαλιστερή, αφήνοντας τη γυαλιστερή μεριά από πάνω.

Κρατάμε σε οριζόντια θέση τη βάση του φούρνου μας (ΓΔΘΗ) και ανασηκώνουμε κάθετα τα τρία πίσω πλαίσια, όπως φαίνεται στα παρακάτω σχήματα. Ο μπροστινός ανακλαστήρας (ΗΘΕΖ) πρέπει να ανασηκωθεί περίπου 30 μοίρες πάνω από το οριζόντιο επίπεδο του εδάφους ή του τραπεζιού όπου είναι τοποθετημένος ο φούρνος μας. Μπορούμε να τοποθετήσουμε μία πέτρα κάτω από το χαρτόνι για να ανασηκωθεί. Οι δύο πλάγιοι ανακλαστήρες (ΖΒΓΗ) και (ΑΕΘΔ) θα πρέπει να είναι σε γωνία 45 μοιρών περίπου, σε σχέση με τον κάθετο ανακλαστήρα (ΑΒΓΔ).

Ο ηλιακός φούρνος μας είναι τώρα έτοιμος! Μπορούμε να στερεώσουμε τους ανακλαστήρες του με πέτρες (βλ. παραπάνω εικόνα) ή ακόμα με ξυλαράκια ή καρφιά, σπρώχνοντάς τα μέσα στο έδαφος. Βάζουμε το σκεύος μας μέσα σε μια πλαστική σακούλα ψησίματος φούρνου, τη δένουμε καλά από πάνω και την τοποθετούμε στη βάση του φούρνου μας ή ακόμα βάζουμε το σκεύος μας μέσα σε ένα γυάλινο μπολ σαλάτας, γυρισμένο ανάποδα.

Τοποθετούμε το μαγειρικό σκεύος (π.χ. τσουκάλι) στην επίπεδη επιφάνεια μαγειρέματος (το αρχικό πλαίσιο ΓΔΗΘ), με ένα αναποδογυρισμένο διάφανο μπολ σαλάτας από πάνω του. Αυτό αντικαθιστά το καπάκι με το τζάμι των ηλιακών φούρνων από χαρτόκουτες.

Εναλλακτικά, μπορούμε να τοποθετήσουμε το μαγειρικό σκεύος μέσα σε μια πλαστική σακούλα ψησίματος φούρνου, αλλά καλό θα είναι πάντοτε να ανασηκώνουμε λίγο τη βάση του με μία σχάρα ή μια πλακουτσωτή πέτρα (βλ. διπλανό σχήμα).

Ο ηλιακός αυτός φούρνος έχει το πλεονέκτημα ότι είναι απλός στην κατασκευή του και μπορεί εύκολα να διπλωθεί, για να μεταφερθεί οπουδήποτε με ελάχιστο κόπο. Φαίνεται να έχει πολύ μέλλον για τα ηλιομαγειρέματά μας και προτείνουμε ανεπιφύλακτα την κατασκευή του σε όποιον θέλει να αρχίσει να ασχολείται με τους ηλιακούς φούρνους.

Εάν τοποθετήσετε την κατσαρόλα σας μέσα σε πλαστική σακούλα ψησίματος για φούρνο, προσέξτε να έχετε το άνοιγμα της σακούλας από πάνω, για να μπορείτε να την ανοίγετε και να ελέγχετε ή να ανακατεύετε το φαγητό με ευκολία. Αυτό είναι σημαντικό, επειδή το μαγειρικό σκεύος δε θερμαίνεται ομοιόμορφα, όπως συμβαίνει στους ηλιακούς φούρνους από χαρτόκουτες, και έτσι υπάρχει ο κίνδυνος να «κολλήσει» εάν δεν ανακατευτεί. Όμως μην το ανακατεύετε συχνά, γιατί ο χρόνος μαγειρέματος θα αυξηθεί. Μπορείτε να κλείσετε τη σακούλα σας με μια ειδική ταινία που υπάρχει συνήθως στη συσκευασία ή με ένα κομμάτι σύρμα, τυλίγοντάς το μερικές φορές γύρω από τη σακούλα. Μπορείτε ακόμα να χρησιμοποιήσετε γυάλινα βάζα για να μαγειρέψετε, τοποθετώντας το ένα μέσα στο άλλο, με το εσωτερικό όρθιο και κλειστό μέσα στο εξωτερικό, το οποίο είναι τοποθετημένο ανάποδα, πάνω στην επιφάνεια ψησίματος του φούρνου. Προσέξτε, όμως, να μη γεμίσετε το εσωτερικό βάζο μέχρι επάνω, προκειμένου να αφήσετε χώρο για το βράσιμο του φαγητού [βλ.τελευταίες τρεις εικόνες στην παρακάτω σειρά].

Στη μεγάλη επιφάνεια ψησίματος που έχουμε σε αυτόν τον ηλιακό φούρνο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε δύο ζευγάρια βάζων για μαγείρεμα, παραδείγματος χάρη, ένα για το βράσιμο του ρυζιού και ένα για τη σάλτσα ντομάτας. Προσέχουμε να έχουμε κατάλληλη ποσότητα νερού και στα δύο εσωτερικά βάζα και να αφήνουμε ελεύθερο χώρο στην πάνω μεριά, τουλάχιστο κατά το 1/5 του ύψους, για να μπορούν να βράσουν το ρύζι και η σάλτσα. Καλό θα ήταν να βρούμε ένα τρόπο να ανασηκώσουμε λίγο τα εσωτερικά βάζα με μία μικρή σχάρα ή μια πλακουτσωτή πέτρα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να κυκλοφορεί τριγύρω και από κάτω ο θερμός αέρας που παγιδεύεται ανάμεσα στα δύο βάζα, ώστε να έχουμε καλύτερο μαγείρεμα.