Απλός ηλιακός φούρνος από ένα ... ή και δύο κουτιά πίτσας

Κατασκευή ενός απλού ηλιακού φούρνου από ένα κουτί πίτσας

Solar_pizza_box_cooker_left.jpg

Υλικά που χρειαζόμαστε

  • ένα κουτί πίτσας που έχουμε χρησιμοποιήσει ή ένα καινούριο, εάν υπάρχει
  • μαύρο χαρτόνι
  • αλουμινόχαρτο ή αλουμινοταινία
  • ένα κομμάτι ζελατίνη ή μια σακούλα ψησίματος για φούρνο ή άλλο διαφανές πλαστικό
  • άσπρη κόλλα, κολλητική ταινία, ψαλίδι, χάρακα, μαρκαδόρο ή μολύβι
  • ένα μικρό κομμάτι ξύλο ή ένα κομμάτι σύρμα

Τι θα κάνουμε

Κόβουμε ένα κομμάτι αλουμινόχαρτο και ένα κομμάτι μαύρο χαρτόνι στις διαστάσεις της βάσης του κουτιού της πίτσας. Βάζουμε κόλλα στον πάτο του κουτιού και κολλάμε το αλουμινόχαρτο, με τη γυαλιστερή του επιφάνεια προς τα πάνω. Έτσι θα έχουμε καλύτερη μόνωση για το κουτί μας. Αφού το αφήσουμε να στεγνώσει καλά, κολλάμε το μαύρο χαρτόνι πάνω από το αλουμινόχαρτο.

Για να φτιάξουμε τον ανακλαστήρα του φούρνου σχεδιάζουμε ένα τετράγωνο στο καπάκι του κουτιού, αφήνοντας μια απόσταση 3 εκατοστών περίπου από τις γύρω άκριες του κουτιού. Κόβουμε τις τρεις πλευρές αυτού του τετραγώνου και αφήνουμε άκοπη την τέταρτη πλευρά, η οποία βρίσκεται στο πίσω μέρος του κουτιού, εκεί όπου στηρίζεται το καπάκι όταν ανασηκώνεται. Ανασηκώνουμε αυτό το πλαίσιο και το λυγίζουμε προσεχτικά προς τα πίσω, για να πάρει μια κλίση. Χρησιμοποιούμε χάρακα για να αποφύγουμε πιθανό σκίσιμο στις άκρες.

Κόβουμε ένα κομμάτι αλουμινόχαρτο με εμβαδόν λίγο μεγαλύτερο από εκείνο του τετράγωνου ανακλαστήρα που μόλις κατασκευάσαμε και έπειτα το κολλάμε στο χαρτόνι, με τη γυαλιστερή του επιφάνεια προς τα πάνω. Φροντίζουμε να περισσεύουν 2-4 εκ. αλουμινόχαρτο γύρω από τον τετράγωνο ανακλαστήρα, για να μπορούμε να το γυρίσουμε και να το κολλήσουμε στην πίσω πλευρά του, διπλώνοντάς το προσεχτικά. Έτσι, ο ανακλαστήρας αποκτά μεγαλύτερη σταθερότητα.

Κλείνουμε το καπάκι και τον ανακλαστήρα και κολλάμε ένα κομμάτι ζελατίνη ή άλλο διαφανές πλαστικό στο άνοιγμα που έχει το καπάκι, από την κάτω μεριά, εκείνη που κοιτάζει τη βάση του κουτιού μας. Σχεδιάζουμε και κόβουμε ένα τετράγωνο κομμάτι, σε μέγεθος λίγο μεγαλύτερο από το πλαίσιο του ανακλαστήρα. Στο σημείο αυτό, αν θέλουμε να έχει καλύτερη απόδοση ο φούρνος μας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μια ειδική πλαστική και διάφανη σακούλα ψησίματος για φούρνο, μεσαίου μεγέθους.

Κολλάμε καλά τη ζελατίνη με κόλλα ή κολλητική ταινία έτσι, ώστε να μην περνά αέρας από τις άκρες αυτού του πλαισίου. Για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα μπορούμε να κόψουμε και να κολλήσουμε διπλή σακούλα ψησίματος φούρνου. Το μεσαίο μέγεθος θα πρέπει να ταιριάζει καλά.

Για να στηρίξουμε τον ανακλαστήρα του φούρνου μας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα κομμάτι σύρμα. Αφού το λυγίσουμε σε σχήμα « Ζ », μπορούμε από τη μια μεριά να το στερεώσουμε στον ανακλαστήρα μας, κάνοντας μια μικρή τρύπα στο χαρτόνι και από την άλλη στο καπάκι του κουτιού της πίτσας. Για καλύτερη στήριξη μπορούμε να κολλήσουμε μια λωρίδα από διπλό κυματιστό χαρτόνι μήκους 10-12 εκ. και πλάτους 1-1,5 εκ. σε μία από τις πλάγιες πλευρές του κουτιού της πίτσας, με τις πτυχώσεις του παράλληλες στο καπάκι του κουτιού. Έτσι, θα έχουμε αρκετές εναλλακτικές θέσεις στήριξης και προσαρμογής του ανακλαστήρα μας, βάζοντας το σύρμα στις διάφορες εσοχές που σχηματίζονται από τις πτυχώσεις της λεπτής λωρίδας του κυματιστού χαρτονιού που προσθέσαμε.

Συγχαρητήρια! Μόλις κατασκευάσατε τον πρώτο σας απλό ηλιακό φούρνο από ένα κουτί! Δεν έχετε παρά να τον στρέψετε προς τον ήλιο και να προσαρμόστε ανάλογα τον ανακλαστήρα με το αλουμινόχαρτο, ώστε να μη σκιάζεται το μπροστινό μέρος του κουτιού και να ανακλάται η ηλιακή ακτινοβολία μέσα στο κουτί. Προσπαθήστε να ψήσετε λεπτές φέτες ψωμιού για τοστ με τυρί και ντομάτα! Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα θερμόμετρο για να μετρήσετε τη θερμοκρασία μέσα στο φούρνο σας. Η θερμοκρασία συνήθως κυμαίνεται ανάμεσα στους 60 με 70 ºC, ανάλογα με την κατασκευή σας και την ηλιοφάνεια. Θα ήταν ενδιαφέρον να καταγράψετε τις παρατηρήσεις και τις μετρήσεις σας σε ένα σημειωματάριο και ακόμα να κάνετε ένα γράφημα των θερμοκρασιών του φούρνου σας σε σχέση με τις διαφορετικές ώρες της ημέρας.

Για να είναι πιο σταθερός ο φούρνος σας είναι προτιμότερο να χρησιμοποιήσετε κουτιά πίτσας, που είναι κατασκευασμένα από λεπτό κυματιστό χαρτόνι και όχι από απλό γκρίζο χαρτόνι. Μπορείτε ακόμα να ανασηκώσετε ελαφρά το φούρνο σας με 1-2 βιβλία ή με μια πλακουτσωτή πέτρα, για να μπαίνει περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία μέσα στο κουτί, ειδικά τις πρωινές ώρες.

Κατασκευή ενός απλού ηλιακού φούρνου από δύο κουτιά πίτσας

Solar_pizza_box_cooker_double.jpg

Αν θέλετε μια ακόμα αποδοτικότερη κατασκευή, να κατασκευάσετε ένα ηλιακό φούρνο με δύο κουτιά πίτσας και δύο ανακλαστήρες (βλ. διπλανό σχήμα). Καλό θα είνια να έχετε ένα κουτί από μεγάλη πίτσα και ένα κουτί από μικρή.

Εφόσον έχουμε ήδη φτιάξει ένα απλό ηλιακό φούρνο από ένα κουτί μεσαίας πίτσας, όπως περιγράψαμε προηγουμένως και θέλουμε τώρα να βελτιώσουμε την κατασκευή μας, τοποθετώντας το φούρνο μας μέσα σε ένα μεγαλύτερο κουτί πίτσας και φτιάχνοντας ακόμα ένα δεύτερο ανακλαστήρα.

Κεντράρουμε, λοιπόν, τον έτοιμο φούρνο μας πάνω στο μεγαλύτερο, κλειστό κουτί πίτσας και σχεδιάζουμε το περίγραμμά του. Έπειτα αποφασίζουμε εάν ο νέος ανακλαστήρας θα βρίσκεται δεξιά ή αριστερά στο μεγάλο κουτί και γράφουμε «όχι κόψιμο» σ’ εκείνη την πλευρά, για να μην το κόψουμε κατά λάθος! Στη συνέχεια επαναλαμβάνουμε τα βήματα 1-3 από την κατασκευή του προηγούμενου φούρνου.
Κατόπιν, ανοίγουμε το μεγάλο ανακλαστήρα και τοποθετούμε τον έτοιμο φούρνο μας μέσα στο μεγαλύτερο κουτί έτσι, ώστε όταν είναι όρθιοι και οι δύο ανακλαστήρες, να βρίσκονται ο ένας κάθετα στον άλλο (βλ. διπλανό σχήμα).

Στη συνέχεια ανοίγουμε καλά τους δύο ανακλαστήρες και γυρίζουμε ανάποδα τα δύο κουτιά μαζί πάνω σε ένα τραπέζι. Ανοίγουμε το κάτω μέρος του μεγάλου κουτιού, που βρίσκεται αναποδογυρισμένο μπροστά μας. Κολλάμε με διάφανη ταινία τις γωνίες από το καπάκι του μεγάλου κουτιού, μέσα στο οποίο βρίσκεται ανάποδα ο έτοιμος φούρνος από κουτί μεσαίας πίτσας. Έπειτα γεμίζουμε με μονωτικό υλικό το χώρο γύρω-γύρω, ανάμεσα στο καπάκι και στο κουτί του έτοιμου φούρνου. Μπορούμε να βάλουμε χαρτιά, εφημερίδες, κομμάτια από χαρτόκουτες ή ακόμα και διπλωμένα φύλλα από κυματιστό χαρτόνι συσκευασίας, το οποίο είναι πολύ καλό μονωτικό υλικό για τους φούρνους μας, γιατί παγιδεύει τον αέρα μέσα στις πτυχώσεις του.

Κλείνουμε το κάτω μέρος του μεγάλου κουτιού και αναποδογυρίζουμε ολόκληρη την κατασκευή μας, για να επανέλθει στην αρχική της, κανονική θέση. Κολλάμε διάφανη ταινία γύρω-γύρω από το μεγάλο κουτί, για να το κλείσουμε μόνιμα. Εάν ο έτοιμος φούρνος με το μεσαίο κουτί πίτσας δεν εφαρμόζει καλά μέσα στο μεγαλύτερο κουτί, τότε μπορούμε να βάλουμε διάφανη ταινία γύρω-γύρω, προσέχοντας όμως να υπάρχει η δυνατότητα να ανοίγει και να κλείνει το εσωτερικό κουτί.
Εναλλακτικά, μπορούμε επίσης να βάλουμε διάφανη ταινία γύρω-γύρω από το πλαίσιο του μικρού κουτιού έτσι, ώστε να είναι δυνατό να κολλάμε και να ξεκολλάμε χαρτοταινία ανάμεσα στα δύο καπάκια των κουτιών, επάνω στη διάφανη ταινία, χωρίς να καταστρέφεται το χαρτόνι των κουτιών. Έτσι, ο φούρνος μας θα έχει ακόμα καλύτερη μόνωση, μόνο που κάθε φορά που θα θέλουμε να ανοίξουμε το εσωτερικό κουτί θα πρέπει να ξεκολλάμε και να ξανακολλάμε τη χαρτοταινία.
Τέλος, ανοίγουμε μια μικρή τρύπα στο πάνω μέρος κάθε ανακλαστήρα, περνάμε ένα κομμάτι σπάγκο ή σύρμα και το δένουμε για να συγκρατιούνται οι ανακλαστήρες σε όρθια θέση (βλ. διπλανό σχήμα).
Ο φούρνος με δύο κουτιά πίτσας και δύο ανακλαστήρες είναι τώρα έτοιμος κι εσείς μπορείτε ν’ αρχίσετε τα ψησίματα!!

Το μαγείρεμα με τον καινούριο ηλιακό σας φούρνο είναι λίγο διαφορετικό από τον προηγούμενο. Οι ανακλαστήρες είναι στερεωμένοι σε μία συγκεκριμένη θέση και δε χρειάζεται εσείς να τους προσαρμόζετε κατάλληλα. Για να τον προσανατολίσετε με τρόπο, ώστε το μεγαλύτερο μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας να ανακλάται πάνω στην επιφάνεια των δύο ανακλαστήρων, θα πρέπει να τοποθετήσετε το φούρνο σας, με τη γωνία που σχηματίζουν οι δύο ανακλαστήρες, απέναντι από τον ήλιο. Υπάρχει ένα μικρό κενό ανάμεσα στους δύο ανακλαστήρες και η ηλιακή ακτινοβολία θα περνά μέσα από αυτό, σχηματίζοντας μια μικρή φωτεινή λωρίδα. Όταν αυτή η λωρίδα φωτός έρχεται σε ευθεία γραμμή με τη γωνία του κουτιού, που βρίσκεται πίσω από τους ανακλαστήρες, ο προσανατολισμός του φούρνου σας είναι ο πλέον κατάλληλος.
Πριν αρχίσετε την προετοιμασία του φαγητού σας, βάλτε το φούρνο σας στον ήλιο για να προθερμανθεί, όπως ακριβώς θα κάνατε και με ένα ηλεκτρικό φούρνο. Επίσης, μια καλή ιδέα είναι να προθερμάνετε και ένα ρηχό, εμαγιέ μεταλλικό δίσκο, μέσα στον οποίο θα τοποθετήσετε το φαγητό σας. Ίσως χρειαστεί να λύσετε το σπάγκο ή να ξεστρίψετε το σύρμα που συγκρατεί τους δύο ανακλαστήρες για να ανοίξετε το φούρνο σας.

Μπορείτε να βάλετε ένα θερμόμετρο φούρνου (ή υδραργύρου, αλλά με προσοχή) για να μετράτε τη θερμοκρασία του φούρνου σας και να σημειώνετε τις μετρήσεις και τις παρατηρήσεις σας. Η θερμοκρασία στο εσωτερικό του φούρνου μπορεί να φτάσει και τους 90-100 °C (!!), ανάλογα με την κατασκευή σας και την ηλιοφάνεια. Αν κατασκευάσετε ένα ακόμη φούρνο με κουτί της μεσαίας πίτσας, μπορείτε να κάνετε συγκρίσεις στις μετρήσεις σας και να σκεφτείτε ποιος από τους δύο φούρνους είναι πιο αποτελεσματικός και γιατί.

Οι αρχές της επιστήμης που εμπλέκονται στη λειτουργία αυτού του απλού ηλιακού φούρνου είναι:

  • “Ενέργεια από τον ήλιο” – τοποθετούμε κατάλληλα το κουτί πίτσας έτσι, ώστε η ηλιακή ακτινοβολία (πηγή ενέργειας) να περνάει μέσα από το διαφανές καπάκι του κουτιού. Με αυτόν τον τρόπο, έχουμε ανάκλαση από τον ανακλαστήρα της κατασκευής μας και από το εσωτερικό του κουτιού, αλλά και απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας από τη μαύρη επιφάνεια της βάσης του (εφόσον έχουμε τοποθετήσει μαύρο χαρτόνι).
  • θερμομόνωση – διατήρηση της θερμότητας με την παγίδευση του θερμού αέρα μέσα στο κουτί, αλλά και με την επανεκπομπή της θερμικής ενέργειας (υπέρυθρη ακτινοβολία) από το εσωτερικό του κουτιού, σημαντικό μέρος της οποίας δε διαφεύγει, αλλά “παγιδεύεται” από το διάφανο πλαστικό που υπάρχει στο καπάκι και παραμένει μέσα στο κουτί.
  • θερμοχωρητικότητα, – μπορεί να γίνει αντιληπτή μέσα σε ένα ηλιακό φούρνο, είτε είναι ένας απλός όπως το κουτί πίτσας είτε είναι πιο εξελιγμένος με μονωμένες χαρτόκουτες. Μεγάλες ποσότητες φαγητού θα έχουν μεγαλύτερη θερμοχωρητικότητα (θερμική μάζα) και θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να θερμανθεί το εσωτερικό του φούρνου.

Για να φτιάξετε μια μικρή πίτσα δεν έχετε παρά να απλώσετε μια λεπτή στρώση (περίπου 0,5 εκ.) από έτοιμο ζυμάρι, εκτός αν θέλετε να ζυμώσετε. Πάνω σε αυτό μπορείτε να βάλετε ψιλοκομμένη φρέσκια ντομάτα, χωρίς πολύ ζουμί και να ρίξετε από πάνω ψιλοτριμμένο τυρί και μερικές λεπτές φέτες ελιάς. Καλό θα είναι να αφήσετε για 15-20 λεπτά το ζυμάρι σας μέσα στον προθερμασμένο φούρνο σας, για να ψηθεί λίγο, πριν να ρίξετε επάνω τα υπόλοιπα συστατικά της πίτσας. Το ψήσιμο θα διαρκέσει ακόμα 40 με 60 λεπτά, ανάλογα την κατασκευή του φούρνου σας και την ηλιοφάνεια. Θα καταλάβετε πότε η πίτσα σας είναι ψημένη από το λιώσιμο του τυριού και την υπέροχη μυρωδιά!!

Δείτε το παρακάτω βίντεο από τον αγαπημένο μας πειραματιστή Steve Spangler

Δείτε ένα βίντεο με μια κατασκευή απλού ηλιακού φούρνου

Δείτε ένα βίντεο με μια κατασκευή απλού ηλιακού φούρνου από κουτί πίστας και σχετικές μετρήσεις με θερμόμετρο

Δείτε ακόμα ένα βίντεο με μια κατασκευή απλού ηλιακού φούρνου από κουτί πίστας από Sci Guys, καθώς και μια εξήγηση της λειτουργίας του!

Δείτε ακόμα ένα βίντεο με μια κατασκευή απλού ηλιακού φούρνου από κουτί πίστας ως ένα σχολικό project από ένα ζευγάρι παιδιών. Τα παιδιά χρησιμοποιούν εφημερίδα για μόνωση του κουτιού τους, διπλή ζελατίνη περιτυλίγματος για καλύτερο καπάκι (δείτε πώς την τοποθετούν!) και επίσης ενισχύουν τη μόνωση στη βάση του κουτιού. Ακόμη χρησιμοποιούν μοιρογνωμόνιο για να μετράνε την κλίση του ανακλαστήρα τους. Σίγουρα θα πάρετε πολλές ιδέες και για τη δική σας κατασκευή!

cc.jpg
Εκτός αν ορίζεται διαφορετικά, το περιεχόμενο αυτής της σελίδας διανέμεται σύμφωνα με την άδεια Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 License