Στα τέλη του Φεβρουαρίου του 2009 ολοκληρώθηκε η συγκρότηση του Εργαστηρίου Φυσικών Επιστημών για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση του Νομού Ρεθύμνης, έργο του Γ’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης/ΕΠΕΑΕΚ, το οποίο είχε ξεκινήσει έπειτα από σχετική πρόσκληση για κατάθεση τεχνικών δελτίων το Φεβρουάριο του 2005 [πρβλ. έγγραφο 1298 της 01/02/2005 της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης ΕΠΕΑΕΚ του Υπ.Ε.Π.Θ, που αφορά την Ενέργεια 5.2.2 «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ-ΕΠΟΠΤΙΚΑ ΜΕΣΑ» και συγκεκριμένα τα «ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ (α΄ φάση)»]. Μπορείτε να δείτε εδώ τον εξοπλισμό που έχει παραλάβει κάθενα από τα 58 Εργαστήρια Φυσικών Επιστημών, καθώς και την χωροθέτισή τους σε αντίστοιχα σχολεία των νομαρχιών.
Στο Νομό Ρεθύμνου, το Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών στεγάζεται στο 9ο Δημοτικό Σχολείο Ρεθύμνου σε χώρους κατάλληλα διαμορφωμένους με επίπλωση και εξοπλισμό από το συγκεκριμένο πρόγραμμα, αλλά και από προϋπάρχουσες υποδομές του Σχολείου. Το Εργαστήριο αποτελείται από τρεις εσωτερικούς χώρους: α) αίθουσα διδασκαλίας, β) αίθουσα υποστήριξης και γ) γραφείο, συνολικού εμβαδού 75 τ.μ. περίπου. Διαθέτει επίσης εξωτερικό περιφραγμένο χώρο 210 τ.μ., ο οποίος έχει διαμορφωθεί σε σχολικό κήπο για διδακτικούς και ερευνητικούς σκοπούς. Επιπλέον, η ύπαρξη της αίθουσας εκδηλώσεων του Σχολείου (~110 τ.μ.) στο ίδιο επίπεδο και σε παρακείμενο χώρο, με κατάλληλη διαμόρφωση και πλήρη οπτικοακουστικό εξοπλισμό, διευκολύνει σημαντικά την προοπτική επισκέψεων σχολείων, τη διεξαγωγή εκπαιδευτικών και επιμορφωτικών σεμιναρίων, ημερίδων κλπ. Το τηλέφωνο επικοινωνίας του Εργαστηρίου είναι 28310 21249 και το e-mail: moc.liamg|hterepefe#moc.liamg|hterepefe .
Παρόλο που το πλαίσιο λειτουργίας του δεν έχει ακόμα θεσμικά κατοχυρωθεί, εντούτοις σε συνεργασία με την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κρήτης, τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Νομού Ρεθύμνης και τους Σχολικούς Συμβούλους, έχει ξεκινήσει ήδη από το σχολικό έτος 2006-2007 μια εισαγωγική φάση λειτουργίας του Εργαστηρίου Φυσικών Επιστημών, μέσα στο πλαίσιο που περιγράφεται από τα τρία παρακάτω σημεία:
- Εργαστηριακή υποστήριξη των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στα μαθήματα των φυσικών επιστημών και ανάπτυξη σχετικού εκπαιδευτικού υλικού και πειραματικών πακέτων.
- Επιμορφωτικές συναντήσεις και σεμινάρια των εκπαιδευτικών πάνω σε ζητήματα πειραματικών εφαρμογών και διδακτικών προσεγγίσεων για έννοιες και φαινόμενα των φυσικών επιστημών που εντάσσονται στα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ καθώς και στα νέα διδακτικά πακέτα για το δημοτικό σχολείο.
- Μέσα από τη γνωριμία των εκπαιδευτικών με το Εργαστήριο, κατά τη διάρκεια των παραπάνω σεμιναρίων, υπάρχει η δυνατότητα επισκέψεων μαθητών κατά τάξεις με τους/τις εκπαιδευτικούς τους και διεξαγωγή συγκεκριμένων δραστηριοτήτων πάνω σε σχέδια εργασίας (projects) ή εκπαιδευτικά προγράμματα που εκπονούν, τα οποία πραγματεύονται διδακτικά αντικείμενα, πειράματα και κατασκευές που σχετίζονται με τις φυσικές επιστήμες.
Οι ημέρες της εβδομάδας κατά τις οποίες το Εργαστήριο Φ. Ε. διατίθεται για συναντήσεις και σεμινάρια με τους εκπαιδευτικούς είναι η Πέμπτη και η Παρασκευή. Επίσης, συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα επιμόρφωσης με κατανομή των εκπαιδευτικών σε ομάδες των 20 ατόμων για εργαστηριακή πρακτική, σε συνεννόηση και συνεργασία με τους Σχολικούς Συμβούλους, προτείνεται να ισχύσει επαναλαμβανόμενα και κυκλικά στην αρχή κάθε τριμήνου.
Η εργαστηριακή πρακτική του Ε.Φ.Ε. στηρίζεται κυρίως πάνω σε πειράματα και κατασκευές με απλά και συνήθη υλικά, τα οποία είναι προσφιλή και οικεία για τα παιδιά και αποδίδουν μια αίσθηση καθημερινής δραστηριότητας για την επιστήμη. Αυτό είναι άλλωστε και το πλαίσιο της εργαστηριακής πρακτικής που προτείνεται μέσα από τα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ και από τα νέα σχολικά εγχειρίδια φυσικών επιστημών. Αυτές οι κατασκευές και τα πειράματα με απλά υλικά χαμηλού κόστους προϋποθέτουν καλή γνώση και διαχείριση αυτών των υλικών, που συχνά δε διαφέρουν από εκείνα που χρησιμοποιούμε σε μια συνηθισμένη κουζίνα σπιτιού και διαχειριζόμαστε με σχετική άνεση και ασφάλεια. Όμως, για να φτάσει κανείς στο απλό και ενδεχομένως ακόμα πιο πέρα στο απλούστερο, δηλαδή σε ένα πείραμα με υλικά κόστους κάτω του 1 Ευρώ, χωρίς να χάνει σε διδακτική και μαθησιακή αξία, χρειάζεται ενδεχομένως να προχωρήσει πολλά επίπεδα σκέψης και νοητικής αφαίρεσης παραπέρα, τα οποία συνιστούν ένα πλαίσιο έρευνας και ανάπτυξης για τα συγκεκριμένα πειράματα και τις κατασκευές. Είναι σημαντικό οι εκπαιδευτικοί να εμπλέκονται σε τέτοιες διαδικασίες, οι οποίες να κάνουν τα πράγματα απλούστερα και πιο κατανοητά μέσα από συγκεκριμένους μηχανισμούς και διδακτικούς μετασχηματισμούς, ενταγμένους σε ένα πλαίσιο σχολικής τάξης. Έτσι, αυξάνεται σταδιακά η αυτοπεποίθησή τους και φαίνεται να μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος άστοχων και άνευ πλαισίου υπεραπλουστεύσεων εννοιών και διαδικασιών της επιστήμης, οι οποίες ενδέχεται να διαμορφώνουν εμπόδια σε μελλοντικές διαδρομές εξέλιξης αυτών των εννοιών και διαδικασιών στις συνειδήσεις των παιδιών.
Άμεση απόρροια των παραπάνω είναι η δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού και πακέτων πειραματικών διαδικασιών για έννοιες ή ενότητες των φυσικών επιστημών που διδάσκονται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά ακόμα και σε ένα ευρύτερο πλαίσιο σχεδίων εργασίας (projects) με (δια)θεματικές προσεγγίσεις. Το κάθε πακέτο οφείλει να περιλαμβάνει εκτός από τα όργανα και τα υλικά για τη διεξαγωγή των πειραματικών διαδικασιών στην τάξη και κατάλληλα φύλλα εργασίας με πληροφοριακό και άλλο υλικό. Σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς το υλικό αυτό θα πραγματεύεται και θα ελέγχεται σε συνθήκες σχολικής τάξης και μέσα από αυτή τη διαδικασία θα αναδιοργανώνεται και θα εμπλουτίζεται διαρκώς. Προτείνεται, λοιπόν, η σταδιακή και βαθμιαία παραγωγή τέτοιων πακέτων, τα οποία στη συνέχεια θα είναι στη διάθεση της εκπαιδευτικής κοινότητας.
