Το "φωτομανταλοπαίχνιδο" της γνώσης ... ή φωτεινός παντογνώστης

Κατασκευάζουμε ένα απλό φωτεινό παντογνώστη με μία χαρτόκουτα

Υλικά που χρειαζόμαστε

μία χαρτόκουτα με καπάκι π.χ. 25x35 εκ., την οποία κόβουμε κατάλληλα και χαμηλώνουμε το ύψος της στα 5-7 εκ. εναλλακτικά, ένα αντίστοιχο κομμάτι χαρτονιού από μια χαρτόκουτα συσκευασίας αρκεί για την κατασκευή αυτή ένα ρολό αλουμινόχαρτο κουζίνας, για να κόψουμε τις αλουμινολωρίδες για τα αλουμινοκαλώδια χάρακα μολύβι ή μαρκαδόρο ψαλίδι ή κοπίδι αλουμινοταινία (κολλητική ταινία αλουμινίου) κολλητική ταινία (σελοτέιπ) διάφανη ή χρωματιστή ένα μανταλάκι, κατά προτίμηση μικρό ξύλινο με στρογγυλή τρύπα στη μέση για να εφαρμόζει το λαμπάκι ένα λαμπάκι με σπείρωμα, βιδωτό, στα 2,2-2,5 Volt μία μπαταρία 4,5 Volt (μεγάλη πλακέ)

Τι θα κάνουμε

Ο "φωτεινός παντογνώστης" της διπλανής φωτογραφίας είναι μια σχετικά εύκολη κατασκευή που μπορούν να φτιάξουν τα παιδιά σε ομάδες ή σε ζευγάρια. Για την κατασκευή αυτού του παιχνιδιού, αρκεί ένα κομμάτι χαρτόνι από χαρτόκουτα ή μία χαρτόκουτα με καπάκι που θα διαμορφώσουμε κατάλληλα, αφαιρώντας ένα τμήμα του ύψους της.

Στην μπροστά μεριά, στο καπάκι της χαρτόκουτας (ή στο μπροστά μέρος του απλού χαρτονιού) γράφουμε τις ερωτήσεις με τις πιθανές απαντήσεις τους. Ας πούμε ότι γράφουμε δύο (2) ερωτήσεις με τρεις (3) πιθανές απαντήσεις για κάθε ερώτηση. Μπορούμε να τις γράψουμε με το χέρι ή να χρησιμοποιήσουμε τον κειμενογράφο ενός υπολογιστή. Στη δεύτερη περίπτωση, έχουμε ένα πρότυπο τέτοιου εγγράφου εδώ, για να μας βοηθήσει. Στη συνέχεια, διαμορφώνουμε τρία (3) μικρά τετράγωνα, ας πούμε 1,5x1,5 cm δίπλα από κάθε ερώτηση. Κόβουμε και αφαιρούμε το χαρτόνι που υπάρχει μέσα σ' αυτά τα τρία τετράγωνα, αντίστοιχα. Έπειτα, γυρίζουμε ανάποδα το καπάκι (ή το απλό χαρτόνι) και κολλάμε αλουμινόχαρτο σε όλα τα τετράγωνα (ας πούμε και στα 6 των δύο ερωτήσεων), με προσοχή όμως να κολλήσουμε επίσης δύο αλουμνιοκαλώδια στα τετράγωνα που αντιστοιχούν στις δύο σωστές απαντήσεις των ερωτήσεων. Προσέχουμε να κολλήσουμε τα αλουμινοκαλώδια ακριβώς πάνω από τα τετράγωνα του αλουμινόχαρτου των σωστών απαντήσεων], χωρίς να βάλουμε σελοτέιπ ή ταινία ενδιάμεσα, προκειμένου να αποφύγουμε κακή επαφή με τη μόνωση της ταινίας (βλ. παράδειγμα με 3 ερωτήσεις και 3 σωστές απαντήσεις, αντίστοιχα). Έπειτα, συνδέουμε τα αλουμινοκαλώδια των σωστών ερωτήσεων με τον ένα πόλο της μπαταρίας, τον αρνητικό, ας πούμε, που έχει και μεγαλύτερο έλασμα επαφής, για ευκολία. Χρησιμοποιούμε σελοτέιπ ή ταινία για να κρατάμε όλες τις κολλήσεις στη θέση τους. Όταν ολοκληρώσουμε τη διαδικασία αυτή το πίσω μέρος της κούτας ή του χαρτονιού θα φαίνεται κάπως έτσι.

Τέλος, για να συνδέσουμε (κολλάμε με σελοτέιπ ή ταινία) το λαμπάκι με τη λυχνιολαβή (ξύλινο μανταλάκι) στον άλλο πόλο της μπαταρίας, χρησιμοποιούμε ένα πιο μακρύ αλουμινοκαλώδιο, το οποίο φτιάχνουμε ενώνοντας δύο αλουμνικαλώδια μεταξύ τους. Δηλαδή, ανοίγουμε λίγο το ένα στη μία του άκρη, βάζουμε μέσα το άλλο και κολλάμε με ένα κομμάτι αλουμινοταινία.

Ο φωτεινός παντογνώστης είναι τώρα έτοιμος! Κρατώντας το λαμπάκι από τη λυχνιολαβή και ακουμπώντας το πάνω στα τετράγωνα ανοίγματα με του αλουμινοκαλώδιο, φωτοβολεί στη σωστή απάντηση, που έχουμε καθορίσει.

Ερωτήματα

• Πώς μπορούμε να γράψουμε με διαφορετικούς τρόπους τις ερωτήσεις και απαντήσεις πάνω στο χαρτόνι του φωτεινού παντογνώστη;
• Πώς θα κάνουμε τις συνδέσεις των σωστών απαντήσεων με την μπαταρία στην πίσω μεριά;
• Πώς μπορούμε να διακοσμήσουμε το φωτεινό παντογνώστη;
• Μπορείτε να σκεφτείτε μια διαφορετική κατασκευή φωτεινού παντογνώστη; (π.χ. άλλο σχέδιο, άλλες συνδέσεις, άλλα λαμπάκια κλπ.)

Τι συμβαίνει;

Κολλώντας τα αλουμινοκαλώδια πάνω στα τετράγωνα αλουμινόχαρτα των σωστών απαντήσεων, τα οποία ενώνονται στον ένα πόλο μπαταρίας (π.χ. αρνητικό), διαμορφώνουμε το ένα μέρος "ανοιχτού κυκλώματος". Το κύκλωμα αυτό θα "κλείσει" και ανάψει το λαμπάκι, μόνο όταν το άλλο αλουμινοκαλώδιο με το λαμπάκι, τυλιγμένο στο σπείρωμά του και πιασμένο με τη λυχνιολαβή (μανταλάκι), θα ακουμπήσει πάνω στην επιφάνεια του αλουμινόφυλλου, στην μπροστινή μεριά του χαρτονιού (στο καπάκι), που είναι συνδεδεμένο με το τετράγωνο "αλουμινόχαρτο της σωστής απάντησης". Αντίστοιχα, το κύκλωμα του φωτεινού παντογνώστη θα "κλείνει" και θα ανάβει το λαμπάκι, κάθε φορά που εκείνο θα ακουμπά την κάτω επαφή του στο αλουμινόχαρτο, το οποίο έχουμε συνδέσει από την πίσω μεριά του χαρτονιού με το αλουμινοκαλώδιο που καταλήγει στον άλλο πόλο της μπαταρίας και καθορίζει τη σωστή απάντηση της ερώτησης. Δηλαδή, κάθε φορά θα έχουμε ένα "κλειστό κύκλωμα σωστής απάντησης", προκειμένου να ανάψει το λαμπάκι εκεί που το έχουμε συνδέσει, αντίστοιχα. Προσοχή, λοιπόν, το "κύκλωμα της σωστής απάντησης" να είναι συνδεδεμένο με το τετράγωνο αλουμινόχαρτο, που εμείς έχουμε καθορίσει ως "σωστή απάντηση"!
Προσοχή στην κατασκευή μας, λοιπόν, χρησιμοποιώντας όλα όσα μάθαμε για τα ηλεκτρικά κυκλώματα με μπαταρίες και λαμπάκια!

Διδακτική αξιοποίηση
Το μικρό αυτό σχέδιο εργασίας (project) με το φωτεινό παντογνώστη, είναι μια εξαιρετική ομαδική εργασία για την αξιολόγηση της συλλογικής δουλειάς των παιδιών, αλλά και τη διερεύνηση τη κατανόησης των φαινομένων και εννοιών, που σχετίζονται με τα ηλεκτρικά κυκλώματα (τελική αλλά και διαμορφωτική αξιολόγηση). Πρόκειται για μια δραστηριότητα που αυξάνει την οικειοποίηση και τη δέσμευση των παιδιών, μέσα από τη διαδικασία κατασκευής του "δικού τους παιχνιδιού". Η φαντασία και η δημιουργικότητα κερδίζουν έδαφος και εκφράζονται μέσα από το τελικό ομαδικό αποτέλεσμα, μέσα από μία σύνθεση τέχνης και επιστήμης. Τα παιδιά μπορούν να ετοιμάσουν φωτεινούς παντογνώστες με ερωτήσεις πάνω σε ένα θέμα που έχουν επεξεργαστεί και να τους χρησιμοποιήσουν σε μια παρουσίαση της δουλειάς του, ρωτώντας τους επισκέπτες για ό,τι είδαν, άκουσαν ή/και έκαναν. Το παιχνίδι αυτό εντάσσεται στην ενότητα "Ηλεκτρισμός" της Ε΄ τάξης και συγκεκριμένα στα ηλεκτρικά κυκλώματα [Φύλλα Εργασίας 4-8] και αποτελεί μια συλλογική και ανακεφαλαιωτική δραστηριότητα/κατασκευή, επίσης. Μπορείτε να κατασκευάσετε κι εσείς τους δικούς σας φωτεινούς παντογνώστες, με τα δικά σας σχέδια και να τα μοιραστείτε με άλλα παιδιά και εκπαιδευτικούς.