Πώς κάνουμε συγκαλλιέργεια φυτών στο σχολικό κήπο & στα παρτέρια;
Με τον όρο συγκαλλιέργεια εννοούμε την ταυτόχρονη καλλιέργεια δύο ή περισσότερων διαφορετικών ειδών φυτών στον ίσιο χώρο του κήπου ή/και στο ίδιο παρτέρι. Η συνήθης πρακτική εφαρμογής της προσέγγισης αυτής είναι η φύτευση κηπευτικών (κυρίως), με διαφορετικό χρόνο ωρίμανσης και συγκομιδής, στο ίδιο κομμάτι του κήπου.
Επίσης, τα φυτά που επιλέγονται θα πρέπει να έχουν διαφορετικό ριζικό σύστημα αλλά και διαφορετικές απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία.
Δηλαδή, τα φυτά πρέπει να επιλέγονται με κριτήρια που να επιτρέπουν την καλύτερη εκμετάλλευση των διαφορετικών χαρακτηριστικών και ικανοτήτων του κάθε είδους με αποτέλεσμα μεγαλύτερη παραγωγή και καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα από μια μικρή έκταση.
Ακόμη, επειδή ο τρόπος αυτός καλλιέργειας είναι πολύ εντατικός και τα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους εξαντλούνται γρηγορότερα, θα πρέπει πριν ή μετά το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου να γίνεται εμπλουτισμός του εδάφους με οργανική ουσία, χλωρή λίπανση ή κοπριά, ώστε το έδαφος να παραμένει παραγωγικό και γόνιμο.
Οι παλιοί καλλιεργητές φύτευαν στο περιβόλι τους δίπλα στις καλλιέργειές τους διάφορα αρωματικά φυτά και λουλούδια, τα οποία το προστάτευαν και το ωφελούσαν. Έτσι, για παράδειγμα, μέσα στις ντομάτες φύτευαν κατιφέ (κοινώς τσετσέκια) και στις μελιτζάνες το γνωστό βασιλικό, διάσπαρτα δε σκόρδα, ρόκα και ραπανάκια. Πολλές φορές κήπος και περιβόλι ήταν ένα. Παρατηρώντας γνώριζαν βέβαια και πια φυτά ταιριάζουν μεταξύ τους και πια όχι. Πολλά φυτά αλληλοβοηθιούνται και προστατεύονται ακόμα και από την ύπαρξη κάποιων ζιζανίων.
Πολύ συχνά, στις σύγχρονες συνθήκες ζωής, ο χώρος για την καλλιέργεια των λαχανικών στο κήπο ή στα υπερυψωμένα παρτέρια του σχολικού κήπου, δεν επαρκεί για την παραγωγή πολλών ειδών. Βασικός στόχος της συγκαλλιέργειας είναι η αύξηση της παραγωγικότητας, σε ότι αφορά την ποικιλία των παραγόμενων ειδών, στο (μικρό) διαθέσιμο χώρο.
Η συγκαλλιέργεια φυτών μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους, ο κάθε ένας από τους οποίους παρουσιάζει τα δικά του πλεονεκτήματα.
Ενδιάμεση καλλιέργεια
Πρόκειται για ταυτόχρονη καλλιέργεια δύο ή περισσότερων διαφορετικών ειδών, στο ίδιο κομμάτι ή σε σειρά φύτευσης. Σε αυτή την περίπτωση επιλέγονται λαχανικά με γρήγορη ανάπτυξη, επιφανειακό ριζικό σύστημα και αντοχή στη σκίαση, όπως τα μαρούλια και φυτεύονται (ή σπέρνονται) ανάμεσα από μεγαλύτερα φυτά ή φυτά με πιο αργή ανάπτυξη, όπως το λάχανο, το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελών και οι τομάτες. Τα μεγάλα φυτά απαιτούν και μεγαλύτερες αποστάσεις φύτευσης έτσι ώστε να έχουν επαρκή χώρο στην τελική τους ανάπτυξη. Ωστόσο, μέχρι να αναπτυχθούν και να αξιοποιήσουν όλο το χώρο που χρειάζονται, τα φυτά γρήγορης ανάπτυξης που έχουν φυτευτεί (ή σπαρθεί) ανάμεσά τους έχουν ήδη συγκομισθεί. Στην περίπτωση του συνδυασμού φυτών με επιφανειακό και βαθύτερο ριζικό σύστημα, επιτυγχάνεται καλύτερη αξιοποίηση των θρεπτικών συστατικών του εδάφους. Επιπλέον τα ριζικά συστήματα με το διαφορετικό βάθος εξυπηρετούν στη διατήρηση της καλής δομής του εδάφους.
Εναλλασσόμενη καλλιέργεια
Είναι η τεχνική που δίνει τη δυνατότητα σε μία νέα καλλιέργεια, να είναι έτοιμη να φυτευτεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα, μετά από τη συγκομιδή της προηγούμενης. Αυτή η τεχνική δίνει τη δυνατότητα μέγιστης αξιοποίησης των θρεπτικών του εδάφους με την εξής διαδικασία: Τα φυτά με μεγάλες απαιτήσεις θρέψης (λάχανο, κουνουπίδι, σπανάκι, μαρούλι, πράσο, αγγούρι, ντομάτα, μελιτζάνα) φυτεύονται αφού το χώμα έχει εμπλουτιστεί με καλά χωνεμένη κοπριά ή κομπόστ. Μετά τη συγκομιδή αυτών των φυτών, φυτεύονται φυτά με μικρότερες απαιτήσεις σε θρεπτικά (παντζάρια, καρότα, ραπανάκια, ρόκα). Τον κύκλο κλείνουν τα ψυχανθή (φασολάκια, αρακάς, ρεβίθια, κουκιά) τα οποία με το άζωτο που απελευθερώνουν από τις ρίζες τους βελτιώνουν και το έδαφος του λαχανόκηπου.
Αντιμετώπιση επιβλαβών εντόμων
Πολλές φορές η συγκαλλιέργεια δύο ή περισσότερων ειδών δεν αποσκοπεί μόνο στην αύξηση της παραγωγής του λαχανόκηπου. Έχει παρατηρηθεί ότι ορισμένα φυτά, λαχανοκομικά και αρωματικά, έχουν την ιδιότητα να απωθούν επιβλαβή έντομα και έτσι η φύτευσή τους κοντά σε ευάλωτα σε προσβολές φυτά είναι τουλάχιστον επιθυμητή. Για παράδειγμα, τα σκόρδο απωθεί τις αφίδες, τους ρυγχίτες και τον τετράνυχο. Η μέντα απωθεί τη λευκή κάμπια του λάχανου και το δεντρολίβανο το σκουλήκι του λάχανου και τη μύγα του καρότου. Επιπλέον, πολύ συχνά αρωματικά φυτά συγκαλλιεργούνται με τα λαχανικά, γιατί προσελκύουν τις μέλισσες στο λαχανόκηπο.
Επιτυχημένοι και αποτυχημένοι συνδυασμοί
Ορισμένα λαχανοκομικά φυτά αν συνδυαστούν μεταξύ τους ενισχύεται η ανάπτυξή τους, τις περισσότερες φορές χάρη στις ουσίες που εκκρίνονται από το ριζικό τους σύστημα. Παράδειγμα τέτοιας ευεργετικής «συνεργασίας» είναι το σπανάκι με το ραπανάκι. Οι πιπεριές, σε περιοχές με δυνατούς ανέμους, αναπτύσσονται καλύτερα μαζί με μπάμιες οι οποίες, τοποθετημένες στην κατάλληλη πλευρά του λαχανόκηπου, λειτουργούν σαν ανεμοφράκτης και τις προστατεύουν. Αντίθετα, άλλες ομάδες φυτών απελευθερώνουν ουσίες που είναι τοξικές για τα υπόλοιπα φυτά. Επιπλέον πρέπει να αποφεύγονται οι γειτονικές φυτεύσεις φυτών που είναι ευάλωτα στους ίδιους εχθρούς και ασθένειες. Για παράδειγμα το αγγούρι και η τομάτα δεν πρέπει να φυτεύονται δίπλα- δίπλα γιατί και τα δύο προσβάλλονται εύκολα από ασθένειες.
Ιδιαίτερη προσοχή: Στη συγκαλλιέργεια φυτών, εξαιτίας της εντατικότερης φύτευσης και της συμμετοχής πολλών λαχανικών και αρωματικών, τα διάφορα είδη ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τα θρεπτικά του εδάφους και το νερό. Η επιλογή φυτών με διαφορετικού βάθους ριζικό σύστημα, είναι μία τακτική που θα μειώσει τον ανταγωνισμό. Ωστόσο αυτό που είναι αναγκαίο, είναι ο συστηματικός εμπλουτισμός του εδάφους με την απαραίτητη οργανική ουσία (κομπόστ, καλοχωνεμένη κοπριά) και η σωστή άρδευση των λαχανικών. Ένας ακόμη παράγοντας που απαιτεί προσοχή στη συγκαλλιέργεια είναι η ανεπιθύμητη σκίαση ορισμένων χαμηλών φυτών, από άλλα με μεγαλύτερο ύψος. Έτσι, για τις θέσεις κοντά στα φυτά με μεγάλο ύψος, επιλέγονται φυτά ανθεκτικά στη σκίαση ή που απαιτούν προφύλαξη από το άμεσο ηλιακό φως, όπως το μαρούλι.
Παρακάτω είναι ένας βασικός οδηγός συγκαλλιέργειας λαχανικών για να σας βοηθήσει στο βιολογικό λαχανόκηπο.
Αγγούρι
Καλλιεργείται με καλαμπόκι-φασόλι-μπιζέλια-ραπανάκια-ηλίανθο-ραδίκια-καρότα-άνηθο. Το νεροκάρδαμο βελτιώνει τη γεύση και την παραγωγή. Τα ραδίκια αποτρέπουν τα σκαθάρια των αγγουριών.
Δεν καλλιεργείται με ντομάτα-αρωματικά βότανα κυρίως φασκομηλιά.
Καλαμπόκι
Καλλιεργείται με φασόλια-κολοκύθια-μπιζέλια-πατάτες-αγγούρι-πεπόνι-ηλίανθο-σόγια-φιστίκια-αμάραντο-μαϊντανό. Το καλαμπόκι παρέχει φυσική υποστήριξη για τα φασόλια, οι κολοκύθες πνίγουν τα ζιζάνια και οι ρίζες καλαμποκιού διατηρούν την υγρασία στο χώμα. Τα δε φασόλια δεσμεύουν το άζωτο από τον αέρα στο χώμα.
Δεν καλλιεργείται με ντομάτα και σέλινο.
Καρότο
Καλλιεργείται με μαρούλι-ραπανάκι-κρεμμύδι-ντομάτα.
Δεν καλλιεργείται με άνηθο,
Κολοκύθα
Καλλιεργείται με καλαμπόκι-πεπόνι-τάτουλα-ραπανάκι-καπουτσίνο-κατιφέ- ρίγανη. Ο κατιφές αποτρέπει τους κανθάρους και η ρίγανη παρέχει τη γενική προστασία παρασίτων. Το νεροκάρδαμο αποτρέπει τα ζωύφια.
Δεν καλλιεργείται με πατάτες.
Λάχανο-μπρόκολο-κουνουπίδι
Καλλιεργούνται με κρεμμύδια-πατάτες-φασκόμηλο-χαμομήλι-σέλινο-άνηθο-δυόσμο-δεντρολίβανο-θυμάρι-αψιθιά-ύσωπο-λεβάντα. Τα αρωματικά φυτά γενικώς διώχνουν τα σκουλήκια των λάχανων.
Δεν καλλιεργούνται με ντομάτα-φασόλια-φράουλες.
Μαρούλι
Καλλιεργείται με αγγούρι-ραπανάκι-κρεμμύδι-καρότο-φράουλες. Το καλοκαίρι τα μαρούλια πρέπει να καλλιεργούνται κάτω από σκιά για να μην ξεβλασταρώνουν/ξεσταχυάζουν.
Μελιτζάνα
Καλλιεργείται με φασόλια-αμάραντος-κατιφές Τα φασόλια τις προστατεύουν από το σκαθάρι της πατάτας και ο αμάραντος από τα επιβλαβή έντομα.
Μπιζέλια
Καλλιεργείται με καλαμπόκι-καρότα-σέλινο-μελιτζάνα-σέλινο-σπανάκι-μαϊντανό-φράουλες-πιπεριά. Ο αρακάς φτιάχνει το άζωτο στο χώμα.
Δεν καλλιεργείται με κρεμμύδι.
Ντομάτα
Καλλιεργείται με σκόρδο-κατιφέ-κρεμμύδι-μαϊντανό -σχοινόπρασο-καπουτσίνο-καρότο-τσουκνίδα-βασιλικό-μέντα-μελλισόχορτο Η καλλιέργεια σκόρδου ανάμεσα στις ντομάτες τις προστατεύει από τον τετράνυχο και ο κατιφές από τα έντομα ενώ η τσουκνίδα η μέντα και το μελλισόχορτο καλυτερεύει την ποιότητά της. Ο βασιλικός απωθεί τις μύγες, τα κουνούπια και τα σκουλήκια των καρπών, τις βοηθάει στις ασθένειες και συμβάλει στην ανάπτυξή τους. Οι ντομάτες δεν έχουν πρόβλημα να καλλιεργούνται στο ίδιο μέρος κάθε χρόνο.
Δεν καλλιεργείται με πατάτες-μάραθο-καλαμπόκι-αγγούρι-λάχανο-μπρόκολο-κουνουπίδι-γογγύλι-άνηθο. Μην τις φυτεύεται κάτω από καρυδιές.
Πατάτα
Καλλιεργείται με νάνα φασόλια-καρότο-σέλινο-κατιφέ-μπιζέλι-καλαμπόκι-κρεμμύδι-λινάρι. Η συγκαλλιέργεια της πατάτας με τον τάτουλα ελέγχει σε ποσοστό 81% τις προσβολές των κονδύλων της από τη σπoγκoσπoρίωση.
Δεν καλλιεργείται με αγγούρι-κολοκύθι-γογγύλι-ηλίανθο-μάραθο.
Πιπεριά
Καλλιεργείται με κρεμμύδι-βασιλικό-μπάμιες-μαϊντανό-καρότα. Οι καυτερές πιπεριές έχουν τα εκκρίματα ρίζας που αποτρέπουν την αποσύνθεση ρίζας και άλλες ασθένειες.
Δεν καλλιεργείται με μάραθο-γογγύλια.
Σταφύλι
Καλλιεργείται με ύσσωπο-βασιλικό-φασόλια-μπιζέλι. Μαζί με το σχοινόπρασο απωθεί τις αφίδες. Το τριφύλλι αυξάνει τη γονιμότητα του χώματος για το σταφύλι.
Φασόλι
Καλλιεργείται με καλαμπόκι-αγγούρι-ραπανάκι-καρότο-κατιφέ-φράουλα-καρότα-μελιτζάνα-μπίζα (λαθούρι)-πατάτες-θρούμπι-σέλινο. Τα φασόλια εμπλουτίζουν το έδαφος με άζωτο από τον αέρα.
Δεν καλλιεργείται με μάραθο-κρεμμύδι-σκόρδο-σχοινόπρασο.
(Πηγή: List_of_companion_plants List of companion plants, Συγκαλλιέργειες λαχανικών στο βιολογικό περιβόλι, Συγκαλλιέργεια στον αγρό και τον κήπο)
Δείτε εδώ ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο με πίνακες συγκαλλιέργειας φυτών για την ψυχρή, αλλά και για τη θερμή περίοδο (αρχείο .pdf)
Αρωματικό «προσκλητήριο» ή συγκαλλιέργεια φυτών με αρωματικά βότανα και λουλούδια
Κάντε μια βόλτα στην περιοχή σας και παρατηρήστε ποια είναι τα πιο συνηθισμένα αυτοφυή και καλλιεργημένα φυτά, βότανα και αγριολούλουδα. Φυτεύοντας ορισμένα από αυτά στο μπαλκόνι σας, στο περιβόλι ή στον κήπο σας θα προσελκύσετε "ωφέλιμα" έντομα που θα αναζητήσουν τα είδη που γνωρίζουν και θα δημιουργήσετε ένα μικρό "παράδεισο", μια αρμονική "φυτοκοινωνία".
Φυτά που προστατεύουν από προσβολές εντόμων
"ΕΧΘΡΟΙ" - ΑΠΩΘΗΤΙΚΑ ΦΥΤΑ
Μυρμήγκια - Μέντα, Αρτεμισία
Σκουλήκια - Λεβάντα, Πετούνια
Ψύλλοι - Μέντα,αρτεμισία,λεβάντα,δυόσμος
Τρωκτικά - Μέντα
Σκαθάρια - Σκόρδο,γεράνι
Τζιτζίκια- Γεράνι, Πετούνια
Νηματώδεις - Κατιφές, Σάλβια, Ντάλια, Καλέντουλα
Σαλιγκάρια - Δεντρολίβανο έρπον, Αρτεμισία
Γυμνοσάλιαγκες - Δεντρολίβανο έρπον, Αρτεμισία
Αλευρώδεις (άσπρη μύγα) - Κατιφές
ΑΜΑΡΑΝΤΟΣ-AMARANTH
Ετήσιο φυτό που θέλει ζέστη για να αναπτυχθεί. Κάνει καλό στο καλαμπόκι, τα φύλλα του παρέχουν σκιά και υγρασία στη ρίζα. Φιλοξενεί αρπακτικά σκαθάρια του εδάφους. Μπορείτε να φάτε τα φρέσκα φύλλα σε σαλάτες.
ΑΝΗΘΟΣ- DILL
Βελτιώνει την αύξηση και την υγεία του λάχανου. Μην το φυτέψτε κοντά στα καρότα. Είναι ο καλύτερος φίλος για το μαρούλι. Προσελκύει hoverflies (δίπτερα) και αρπακτικές σφήκες. Αποκρούει αφίδες και άκαρια αραχνών μέχρι ενός ορισμένου βαθμού. Επίσης μπορεί να αποκρούει το έντομο της κολοκύθας (διασκορπίστε μερικά μεγάλα φύλλα άνηθου στα φυτά.) Ο άνηθος πηγαίνει καλά με τα κρεμμύδια, το λάχανο, το γλυκό καλαμπόκι και τα αγγούρια. Ο άνηθος προσελκύει το σκουλήκι της ντομάτας έτσι θα ήταν σκόπιμο να φυτευτεί κάπου μακριά τους.
ΑΠΗΓΑΝΟΣ-RUE
Καλλιεργείτε με τριαντάφυλλα, φρούτα (κυρίως σύκα), σμέουρα και λεβάντα.
Αποτρέπει αφίδες, διάφορους σκόρους, σκαθάρια ψύλλων, προνύμφη κρεμμυδιών, γυμνοσάλιαγκες, σαλιγκάρια, μύγες και ιαπωνικά σκαθάρια στα τριαντάφυλλα και τα σμέουρα. Για να γίνει αποτελεσματικότερο με τα ιαπωνικά σκαθάρια συντρίψτε μερικά φύλλα για να απελευθερώσετε τη μυρωδιά. Η μυρωδιά του απωθεί τις γάτες. Δεν καλλιεργείτε με αγγούρια, λάχανο, βασιλικό και φασκόμηλο. Μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στο δέρμα.
ΑΧΙΛΛΕΙΑ Η ΧΙΛΙΟΦΥΛΛΟΣ-YARROW
Μια χούφτα φύλλα αχίλλειας που προστίθενται στο σωρό λιπάσματος επιταχύνει πραγματικά τη διαδικασία. Προσελκύει πολλά ωφέλημα έντομα όπως αρπακτικές σφήκες και πασχαλίτσες. Μπορεί να αυξήσει την περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο σε βότανα όταν φυτεύονται μεταξύ τους. Είναι από τα καλύτερα και απαραίτητα φυτά στο βιολογικό περιβόλι.
ΑΨΙΘΙΑ-WORMWOOD
Κρατά τα ζώα από τον κήπο όταν φυτεύεται ως σύνορα. Ένας άριστος αποτρεπτικός παράγοντας στα περισσότερα έντομα Δεν καλλιεργείτε με μπιζέλια και φασόλια. Ένα τσάι που γίνεται για ψεκασμό από αψιθιά, θα αποκρούσει αποτελεσματικά τους ψύλλους, τους σκόρους λάχανων, τους γυμνοσάλιαγκες, τα σαλιγκάρια, τα μαύρα σκαθάρια ψύλλων. Οι δύο καλύτερες ποικιλίες για την παραγωγή του ψεκασμού εντόμων είναι τα silver king και Powis Castle. Το Powis Castle προσελκύει τις πασχαλίτσες που αναπτύσσονται και αναπαράγονται εκεί. Δεδομένου η αψιθιά παράγει ένα βοτανικό δηλητήριο μην το χρησιμοποιήστε άμεσα στις συγκομιδές τροφίμων.
ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ-BASIL
Καλλιεργείτε μαζί με τις ντομάτες για να βελτιώσει την ανάπτυξη και τη γεύση. Ο βασιλικός απωθεί τους θρίπες τις μύγες και τα κουνούπια. Μην τον φυτέψετε κοντά σε απήγανο
ΒΟΡΑΓΚΟ-BORAGE
Καλλιεργείτε μαζί με τις ντομάτες την κολοκύθα, τις φράουλες και τα περισσότερα λαχανικά. Αποτρέπει την κάμπια της ντομάτας και τα σκουλήκια των λάχανων. Είναι από τα καλύτερα μελισσοκομικά φυτά. Προσθέτει μεταλλεύματα ιχνών στο χώμα και είναι καλή προσθήκη για την δημιουργία κομπόστας. Τα φύλλα περιέχουν την βιταμίνη C και είναι πλούσια σε ασβέστιο, το κάλιο και ορυκτά άλατα. Το μποράγκο μπορεί να ωφελήσει οποιεσδήποτε εγκαταστάσεις που αυξάνονται δίπλα μέσω της αυξανόμενης αντίστασης στα παράσιτα και την ασθένεια. Παρέχει επίσης προστασία στις περισσότερες καλλιέργειες. τη γεύση και την παραγωγή φρούτων. Φυτέψτε κοντά στις φράουλες και τις ντομάτες για να βελτιώσετε την αύξηση και την ανθεκτικότητα στις ασθένειες. Αφότου το φυτέψετε μια φορά θα πολλαπλασιαστεί μόνο του μετά εύκολα. Τα λουλούδια του μποράγκο είναι φαγώσιμα.
ΓΕΡΑΝΙ-GERANIUM
Αποκρούει τα σκουλήκια λάχανων και τα ιαπωνικά σκαθάρια. Καλλιεργείτε μαζί με α σταφύλια, τριαντάφυλλα, καλαμπόκι και λάχανο.
ΔΑΦΝΗ-BAY LEAF
Ένα φρέσκο φύλλο δάφνης σε κάθε δοχείο αποθήκευσης φασολιών ή σιταριών θα αποτρέψει τα ρυγχωτά σκαθάρια (έντομα της οικογένειας των κουρκουλιονιδών όπως ο ανθονόμος) και τους σκόρους. Τρίψτε και πασπαλίστε ξηρά φύλλα δάφνης μαζί με καυτερή πιπεριά, μέντα και τανάκητο το κοινό (αθανασία) στον κήπο ως φυσική σκόνη εντομοκτόνου. Για να απωθήσετε τις κατσαρίδες διασκορπίστε φύλλα δάφνης στις εισόδους και γύρω από το σπίτι σας.
ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ-ROSEMARY
Καλλιεργείτε με λάχανο, φασόλια, καρότα και φασκόμηλο. Αποτρέπει τους σκόρους λάχανων, τα σκαθάρια φασολιών και τις μύγες καρότων. Κομμένα κλαριά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τις μύγες των καρότων.
ΔΥΟΣΜΟΣ-MINT
Αποτρέπει τους σκώρους άσπρων λάχανων, μυρμήγκια, τρωκτικά, σκαθάρια ψύλλων, ψύλλους, αφίδες και βελτιώνει την υγεία του λάχανου και των ντοματών.
Προστατεύει ακόμα τα μέλη της οικογένειας κραμβολαχάνου. Προσελκύει hoverflies (δίπτερα) και αρπακτικές σφήκες και τους καλούς γαιοσκώληκες του εδάφους. Τέλος η μέντα (φρέσκια ή ξηρή) απωθεί τα ποντίκια.
ΗΛΙΑΝΘΟΣ-SUNFLOWERS
Η φύτευση των ηλίανθων με το καλαμπόκι λέγεται από μερικούς ότι γίνετε για να αυξήσει την παραγωγή. Αν έχετε πρόβλημα με τις αφίδες φυτέψτε μερικούς ηλίανθους εδώ και εκεί στον κήπο. Οι ηλίανθοι έλκουν πάνω τους τις αφίδες αλλά είναι τόσο σκληροί που τους προκαλούν πολύ λίγη ζημία. Οι ηλίανθοι προσελκύουν επίσης τα κολίβρια που τρώνε τις λευκές μύγες. Το άλλο κόλπο είναι ότι οι ηλίανθοι μας δείχνουν πότε πρέπει να ποτίσουμε το καλαμπόκι.
ΘΥΜΑΡΙ-THYME
Αποτρέπει τα σκουλήκια λάχανων. Το θυμάρι είναι ένα θαυμάσιο υλικό για εδαφοκάλυψη. Το θυμάρι είναι εύκολο να προέλθει από τους σπόρους ή τα μοσχεύματα. Οι παλαιότερες ξύλινες εγκαταστάσεις πρέπει να διαιρεθούν την άνοιξη.
Το αιθέριο έλαιο θυμαριού, και ιδιαίτερα η καρβακρόλη, περιορίζει την αλτερναρίωση, τη σήψη των καρπών και την κορυφοξήρα στα εσπεριδοειδή.
ΚΑΤΙΦΕΣ/ΚΑΛΕΝΤΟΥΛΑ-MARIGOLDS: (Calendula)
Από τα καλύτερα αποτρεπτικά φυτά ενάντια στα παράσιτα. Κρατά το χώμα χωρίς κακά νηματώδη και αποθαρρύνει πολλά έντομα. Καλλιεργείστε το σε όλο τον κήπο. Οι καλέντουλες που επιλέγετε για φυτοπροστασία πρέπει να είναι συγκεκριμένες ποικιλίες όπως η γαλλικη Marigold (patula Τ.) και η μεξικάνικη (minuta Τ.). Οι λευκές μύγες μισούν την μυρωδιά του κατιφέ. Το αρνητικό είναι ότι οι καλέντουλες προσελκύουν τα ακάρια και γυμνοσάλιαγκες.
H συγκαλλιέργεια του κατιφέ με ελιά περιορίζει σε σημαντικό βαθμό τη βερτιτσιλλίωση.
ΚΟΛΙΑΝΤΡΟ-CORIANDER
Αποκρούει τις αφίδες, τα άκαρια αραχνών και τα σκαθάρια των πατατών. Ένα τσάι από αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ψεκασμός για τα άκαρια αραχνών. Καλλιεργείτε μαζί με το γλυκάνισο.
ΛΕΒΑΝΤΑ-LAVENDER
Αποκρούει τους ψύλλους και τους σκώρους. Τα λουλούδια της λεβάντας τρέφουν με νέκταρ πολλά ευεργετικά έντομα. Προστατεύσουν τις κοντινές καλλιέργειες από τις λευκές μύγες και τα έντομα και τα οπωροφόρα δέντρα από τα σκουλήκια. Ξηρά κλαδάκια αποκρούουν τους σκώρους. Φυτέψτε το χειμώνα από μοσχεύματα.
ΜΑΙΝΤΑΝΟΣ-PARSLEY
Καλλιεργείτε με ντομάτα, καρότο, κρεμμύδια, σπαράγγι και τριαντάφυλλα. Ψεκάστε τα φύλλα στις ντομάτες, και το σπαράγγι. Χρήση ως τσάι για να αποκρούσει τους κανθάρους σπαραγγιού. Προσελκύει hoverflies (δίπτερα). Αφήστε μερικά να για σπόρο για να προσελκύσει τις μικροσκοπικές παρασιτικές σφήκες και hoverflies. Ο μαϊντανός αυξάνει το άρωμα των τριαντάφυλλων όταν φυτεύονται γύρω από τη βάση τους. Δεν καλλιεργείται με μέντα.
ΜΑΤΖΟΥΡΑΝΑ-MARJORAM
Σαν συντροφικό φυτό καλυτερεύει την γεύση των λαχανικών και των βοτάνων. Η γλυκιά ματζουράνα είναι το καλύτερο είδος.
ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ-LEMON BALM
Ψεκάστε σε όλο τον κήπο για να αποτρέψετε πολλά ζωύφια και κυρίως της κολοκύθας. Το μελισσόχορτο έχει ενώσεις citronella για αυτό συντρίψτε και τρίψτε τα φύλλα στο δέρμα σας για να κρατήσετε τα κουνούπια μακριά.
ΜΕΝΤΑ Η ΠΙΠΕΡΑΤΗ-PEPPERMINT
Αποκρούει τους σκώρους άσπρων λάχανων, αφίδες και σκαθάρους ψύλλων. Είναι η μενθόλη το συστατικό που έχει η μέντα που ενεργεί ως απωθητική ουσία εντόμων. Οι μέλισσες και άλλοι καλά έντομα την λατρεύουν.
ΝΕΡΟΚΑΡΔΑΜΟ-NASTURTIUMS
Καλλιεργείστε ως εμπόδιο γύρω από τις ντομάτες, ραδίκια, λάχανο, αγγούρια, και κάτω από τα οπορωφόρα δέντρα. Αποτρέπει τριχωτές αφίδες, λευκές μύγες, ζωύφια κολοκύθας, σκαθάρια αγγουριών και άλλα παράσιτα της οικογένειας κολοκυθών. Μεγάλη συγκομιδή παγίδων για τα aphids (και κυρίως τις μαύρες αφίδες) που προσελκύει, ειδικά οι κίτρινες ποικιλίες ανθίσματος. Συμπαθεί το φτωχό χώμα με τη χαμηλή υγρασία και κανένα λίπασμα. Είναι η πρακτική μερικών καλλιεργητών φρούτων να φυτεύουν νεροκάρδαμο κάθε έτος στη ζώνη ρίζας των οπωροφόρων δέντρων, κάτι το οποίο επιτρέπει στα δέντρα να απορροφούν την πικάντικη μυρωδιά του και να αποκρούουν τα ζωύφια. Οι μελέτες λένε ότι είναι από τα καλύτερα φυτά στην προσέλκυση των αρπακτικών εντόμων. Δεν έχει καμία επίδραση στη γεύση των φρούτων. Μια καλή ποικιλία για καλλιέργεια είναι η Αλάσκα που έχει ελκυστικά πράσινα και άσπρα διαφοροποιημένα φύλλα. Τα φύλλα, τα λουλούδια και οι σπόροι είναι όλα φαγώσιμα και θαυμάσια στις σαλάτες
ΝΤΑΛΙΑ-DAHLIA
Αυτά τα όμορφα μεγάλα λουλούδια αποκρούουν τους νηματώδεις του εδάφους.
ΠΕΤΟΥΝΙΑ-PETUNIA
Καλλιεργείτε με ντομάτες αλλά φυτεύεται παντού. Αποκρούουν το σκαθάρι σπαραγγιού, τα τζιτζίκια, ορισμένες αφίδες, σκουλήκια ντοματών, μεξικάνικα σκαθάρια φασολιών και γενικά παράσιτα κήπων. Τα φύλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ένα τσάι για να κάνουν έναν ισχυρό σπρέι για ψεκασμό ζωυφίων.
ΡΙΓΑΝΗ-OREGANO
Κάνει καλό σε όλες τις καλλιέργειες και κυρίως στο λάχανο. Φυτέψτε κοντά στο μπρόκολο, το λάχανο και το κουνουπίδι για να αποκρούσετε την πεταλούδα λάχανων και στα αγγούρια για να αποκρούσει το σκαθάρι των αγγουριών. Επίσης ωφελεί τα σταφύλια.
ΣΑΜΠΟΥΓΚΟΣ-ELDERBERRY
Ένας ψεκασμός με τα φύλλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ενάντια στις αφίδες, τη μύγα της ρίζας των καρότων, τα σκαθάρια αγγουριών και τα σκουλήκια των ροδακινιών. Τα κλαδιά και τα φύλλα αποτρέπουν τους τυφλοπόντικες. Τα φύλλα του που προστίθενται στο σωρό κομπόστας, επιταχύνουν τη διαδικασία αποσύνθεσης.
ΣΕΛΙΝΟ-CELERY
Καλλιεργείτε με φασόλι, οικογένεια λάχανων, πράσο, κρεμμύδι, σπανάκι και ντομάτα.
Δεν καλλιεργείτε με καλαμπόκι
ΣΚΟΡΔΟ-GARLIC
Καλλιεργείστε το κοντά στα τριαντάφυλλα για να καταπολεμήστε τις αφίδες. Συσσωρεύει το θείο: ένα φυσικό μυκητοκτόνο που θα βοηθήσει στον κήπο με την πρόληψη ασθενειών.. Αμύνεται στις προσβολές από λεπιδόπτερα, σκόρους, τα ιαπωνικά σκαθάρια, τις προνύμφες των ριζών, τα σαλιγκάρια, και τη μύγα της ρίζας των καρότων. Οι ψεκασμοί σκόρδου έχουν παρατηρηθεί ότι αποκρούουν και σκοτώνουν λευκές μύγες, αφίδες και κατατρώνε τους μύκητες με μια συγκέντρωση 6-8%! Επίσης η χρήση του είναι ασφαλής και στις ορχιδέες.
ΤΖΙΝΙΑ-ZINNIA
Τα όμορφα τζίνια προσελκύουν τα κολίβρια που τρώνε λευκές μύγες. Οι παστέλ ποικιλίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως συγκομιδή παγίδων για τους ιαπωνικά σκαθάρια. Όλα τα τζίνια προσελκύουν τις μέλισσες και άλλα έντομα επικοντιστές.
ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ-NETTLES
Τα λουλούδια προσελκύουν τις μέλισσες. Οι ψεκασμοί που γίνονται με αυτήν είναι πλούσιοι σε ασβέστιο και πυρίτιο. Δυναμώνει τα φυτά και βελτιώνει την γεύση και την ανθεκτικότητα στις ασθένειες τους. Αφήνοντας το μείγμα για να σαπίσει, κάνει έπειτα μια άριστη υγρή τροφή για τα φυτά.
ΥΣΣΩΠΟΣ-HYSSOP
Καλλιεργείτε με αμπέλι και το λάχανο, αποτρέποντας τους σκόρους λάχανων και τα σκαθάρια των ψύλλων. Ο ύσσωπος είναι το πρώτο φυτό στην προτίμηση των μελισσών και για αυτό μερικοί μελισσοπαραγωγοί τρίβουν την κυψέλη με αυτό το για να ενθαρρύνουν τις μέλισσες για να μένουν στο σπίτι τους. Δεν καλλιεργείτε με ραπανάκια.
ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ-SAGE
Καλλιεργείτε με το μπρόκολο, το κουνουπίδι, το δεντρολίβανο, το λάχανο, και τα καρότα για να αποτρέψει τους σκόρους λάχανων, τα σκαθάρια, τα μαύρα σκαθάρια ψύλλων και τη μύγα του καρότου. Δεν καλλιεργείτε με αγγούρια, κρεμμύδια και απήγανο. Τα λουλούδια είναι πολύ όμορφα και προσελκύουν πολλά ευεργετικά έντομα.
ΦΛΥΣΚΟΥΝΙ-PENNYROYAL
Αποκρούει τους ψύλλους. Τα φύλλα όταν συντριμμένος και τριμμένος επάνω στο δέρμα σας θα αποκρούει τα ψύλλους, τις μύγες, τις σκνίπες, τα κουνούπια και τα τσιμπούρια. Προειδοποίηση: Το φλισκούνι είναι ιδιαίτερα τοξικό στις γάτες.
ΧΑΜΟΜΗΛΙ-CHAMOMILE, GERMAN
Βελτιώνει τη γεύση των λάχανων, των αγγουριών και των κρεμμυδιών. Προσελκύει hoverflies και αρπακτικές σφήκες. Συσσωρεύει το ασβέστιο, το κάλιο και το θείο, επιστρέφοντας τους αργότερα στο χώμα. Αυξάνει τα αιθέρια έλαια στα βότανα. Είναι ετήσιο φυτό και συμπαθεί τον πλήρη ήλιο. Αφότου το φυτέψετε μια φορά θα πολλαπλασιαστεί μόνο του μετά εύκολα σε όλους τους τύπους εδάφους. Το χαμομήλι θεωρείται τονωτικό για ό,τι καλλιεργείτε.
(Πηγή: Companion Planting)
Δείτε παρακάτω και ένα βίντεο για τη συγκαλλιέργεια φυτών
Οι τρεις (3) αδελφές: Καλλιεργήστε μαζί καλαμπόκια, κολοκύθια, φασόλια
Στην ιστορία των Ινδιάνων της Β. Αμερικής υπάρχει ένας εξαιρετικά ενδιαφέρων παλαιός μύθος, που συνδέθηκε με μία σημαντική καλλιεργητική πρακτική και έχει επιβιώσει ως τις μέρες μας ως πρότυπο βιώσιμης γεωργικής εκμετάλλευσης. Οι τρεις αδελφές είναι τα τρία κύρια φυτά που καλλιεργούνταν επί αιώνες από τους Ινδιάνους, δηλαδή το καλαμπόκι, η (κόκκινη) κολοκύθα και το αναρριχητικό φασόλι. Οι τρεις αδελφές ήταν πολύ αγαπημένες και φυτευόταν πάντοτε μαζί με συγκεκριμένο τρόπο και διάταξη, ώστε να εξασφαλίζεται αμοιβαίο όφελος από τη συνύπαρξή τους.
Συγκεκριμένα, το καλαμπόκι φυτευόταν πρώτο την άνοιξη και όταν έφτανε σε ύψος περίπου 15 εκατοστών, φυτευόταν γύρω του τα φασόλια και οι κολοκύθες. Τα αναρριχητικά φασόλια άρχιζαν να σκαρφαλώνουν στο στέλεχος του καλαμποκιού, κι έτσι δεν υπήρχε ανάγκη να τοποθετηθεί ένα κοντάρι για στήριξη. Στο μεταξύ, τα φασόλια, όπως όλα τα όσπρια, έχουν την ικανότητα να δεσμεύουν άζωτο από την ατμόσφαιρα, το οποίο αξιοποιούν ως λίπασμα το καλαμπόκι και η κολοκύθα. Επιπλέον, καθώς τα φασόλια τυλιγόταν γύρω από το στέλεχος του καλαμποκιού, εξασφάλιζαν μεγαλύτερη προστασία εναντίον του πλαγιάσματος. Τέλος, η κολοκύθα, επειδή έχει μεγάλα και τραχειά φύλλα, σκεπάζει γρήγορα το έδαφος εμποδίζοντας την ανάπτυξη των ζιζανίων και τις προσβολές από κάποιους φυτικούς εχθρούς. Το φυτικό υπόλειμμα από τις τρεις αδελφές, μπορεί να παραχωθεί για εμπλουτισμό του εδάφους.
Εντυπωσιακό είναι και το γεγονός ότι οι τρεις αδελφές αλληλοσυμπληρώνονται και από διατροφικής απόψεως. Για παράδειγμα, το καλαμπόκι στερείται ή έχει σε πολύ μικρές ποσότητες τα σημαντικά αμινοξέα λυσίνη και τρυπτοφάνη, αλλά τα φασόλια τα περιέχουν και τα δύο, ενώ η κολοκύθα περιέχει σημαντικές βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικές ενώσεις, ενώ οι σπόροι τους περιέχουν υψηλό ποσοστό ελαίου.
Η διάταξη φύτευσης των τριών αδελφών απαντάται με παραλλαγές στις διάφορες φυλές των Ινδιάνων. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται το γεγονός ότι για να πετύχει αυτό το σύστημα, απαιτούνται συγκεκριμένες ποικιλίες των τριών αδελφών, που ανταποκρίνονται στις χωροχρονικές απαιτήσεις που προαναφέρθηκαν, όπως ήταν και ο συνδυασμός των παλιών ποικιλιών που χρησιμοποιούσαν οι Ινδιάνοι. Επίσης, μεγάλο ρόλο παίζουν και οι εδαφοκλιματικές συνθήκες, περιλαμβανομένης της φωτοπεριόδου. Ο συνδυασμός κάποιων μοντέρνων ποικιλιών μπορεί να μη δώσει καλό αποτέλεσμα, είτε διότι έχουν άλλους ρυθμούς ανάπτυξης και ωρίμανσης, είτε διότι τα φασόλια δεν είναι του αναρριχητικού τύπου, είτε διότι το συγκεκριμένο κλίμα ευνοεί την ανάπτυξη των τριών αδελφών με διαφοροποιημένο τρόπο, είτε για διάφορους άλλους λόγους.
Ανεξάρτητα από αυτό, παραμένει αξιοσημείωτη και εντυπωσιακή η σύλληψη και συμβολή του συστήματος αυτού, οι αρχές του οποίου προσφέρονται και για σύγχρονους μικρούς κήπους. Για παράδειγμα, ελλείψει κατάλληλων ποικιλιών ή αρχικής γνώσεως, μπορεί κάποιος να επιχειρήσει κάτι ανάλογο, χωρίζοντας τον κήπο του σε τρία μέρη, φυτεύοντας καλαμπόκι, φασόλια και κολοκύθια στο καθένα αντίστοιχα, ενώ την επόμενη περίοδο θα γίνει εναλλαγή καλλιεργειών, οπότε το καλαμπόκι θα επωφεληθεί από το άζωτο της προηγούμενης καλλιέργειας των φασολιών κ.ο.κ.
(Πηγή: Πελίτι: Οι τρεις αδελφές & The Three Sisters)
Πως καλλιεργούμε καλαμπόκι, κολοκύθια και φασόλια μαζί;
Επιλέγουμε να τα φυτέψουμε σε ένα μέρος που το βλέπει ο ήλιος το καλοκαίρι για τουλάχιστον 6 με 8 ώρες.
Σκάβουμε καλά και εμπλουτίζουμε (λιπαίνουμε) το έδαφος με κοπριά ή/και κομπόστ.
Για τη σπορά, μπορούμε να ακολουθήσουμε μία παραλληλόγραμμη ή μία κυκλική διάταξη, με τα καλαμπόκια και τα φασόλια κεντρικά και κάπως παράλληλα μεταξύ τους και τις κολοκυθιές περιμετρικά αυτής της διάταξης.
Προσοχή! Για την επιτυχία του εγχειρήματος, σημασία έχει η σειρά φύτευσης των σπόρων.
Πρώτα φυτεύουμε τα καλαμπόκια. Σε κάθε θέση φύτευσης βάζουμε 2 με 3 σπόρους. Κρατάμε το φυτό που είναι πιο δυνατό ώστε να έχουμε τελικά ένα φυτό ανά θέση. Σημείωση, πριν φυτέψετε τους σπόρους καλαμποκιού βάλτε τους σε νερό για περίπου 8 ώρες.
Όταν το καλαμπόκι φτάσει σε ύψος τα 15 εκατοστά περίπου, τότε είναι η ώρα να φυτέψουμε τα φασόλια και τα κολοκύθια (ενδεχομένως λίγο αργότερα).
Σε κάθε θέση σπείρουμε 2 με 3 σπόρους φασολιάς και κολοκυθιάς. Τελικά θα διατηρήσουμε το πιο δυνατό φυτό. Θα πρέπει να αφαιρέσουμε τα πιο ασθενή.
Δηλαδή … ας επαναλάβουμε
Θα αφρατέψουμε κομμάτια γης σε σχήμα κύκλου με διάμετρο 20 εκ. για κάθε 1,5 μέτρο. Στη συνέχεια θα φυτέψουμε περιφερικά κάθε κύκλου τέσσερα καλαμπόκια - αυτό θα ωφελήσει την καλύτερη γονιμοποίηση του καλαμποκιού για περισσότερο καρπό. Μπορούμε σε κάθε θέση να τοποθετήσουμε περισσότερο από ένα σπόρι και να διατηρήσουμε το δυνατότερο φυτό. Μόλις τα καλαμπόκια φτάσουν τα 15 εκ. στο ύψος, τότε είναι και η καταλληλότερη στιγμή να σπείρουμε φασόλια, στον ίδιο κύκλο με τα καλαμπόκια, και ανάμεσά τους κολοκύθια, μεταξύ των κύκλων. Με τη σωστή παρατήρηση και εμπειρία θα βρούμε ποια είναι η ιδανική απόσταση μεταξύ των φυτών στο τοπικό κλίμα και έδαφος, πόσα φυτά και ποιες ποικιλίες ωφελούν περισσότερο το μποστάνι μας.
(Πηγή: Three Sisters Plantings: Beans, Squash, Corn & Οι τρεις (3) αδελφές: Καλλιεργήστε μαζί καλαμπόκια, κολοκύθια, φασόλια & Τρία αδέλφια: καλαμπόκι, φασόλι, κολοκύθι)
Δείτε παρακάτω ένα βίντεο με τη συγκαλλιέργεια των 3 αδελφών (Καλαμποκιά-Φασολιά-Κολοκυθιά)
[[/=]]